Metoda NDT-Bobath została stworzona w latach 40 XXw. przez Bertę - fizjoterapeutkę i Karla Bobath- lekarza neurologa i poddawana jest ciągłym modyfikacjom wraz z postępem nauki i doświadczeniami praktyków. Jest uznaną metodą rehabilitacji na całym świecie, zarówno dla dzieci jak i dorosłych.

W Polsce Metoda NDT-Bobath stosowana jest z powodzeniem dla wcześniaków, niemowląt i dzieci starszych z zespołami neurologicznymi, ortopedycznymi, genetycznymi oraz prezentującymi opóźnienia w rozwoju.

 

Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność
w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN).

Punktem wyjścia dla metody Bobath było stwierdzenie, że rozwój dziecka z dysfunkcją OUN, w tym z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym (MPDz), przebiega inaczej niż rozwój prawidłowy. Doświadczenia czuciowo-ruchowe takiego dziecka są odmienne, co wywołuje nieprawidłowe odczuwanie własnego ciała oraz nieprawidłowe ruchy. Reakcje prostowania i równowagi często nie rozwijają się. Zaburzenia w napięciu mięśni i niewłaściwe jego rozłożenie powodują powstawanie odmiennych wzorców ruchowych, typowych dla poszczególnych zaburzeń. Pierwsze nieprawidłowe objawy dotyczą zwykle kontroli głowy i tułowia. Następnie rozwijają się nieprawidłowe ruchy w dystalnych częściach ciała. Dominują wzorce zgięciowe i wyprostne, a rozwój ruchów rotacyjnych jest znacznie upośledzony.

 

W chwili obecnej jeszcze większy nacisk jest kładziony na indywidualne cechy każdego dziecka - budowa i czynność poszczególnych układów organizmu oraz reaktywność zmysłów, a nawet środowisko, w którym żyje, przebywa i zdobywan doświadczenia czuciowo-ruchowe. To wszystko kształtuje właściwości i możliwości danego organizmu oraz determinuje przebieg terapii.

W związku z powyższym główne zasady i cele usprawniania według koncepcji NDT-Bobath obejmują:

– zwracanie uwagi przede wszystkim na jakość ruchu, aby w wyniku usprawniania osiągnąć jak najlepszej jakości czynność,

– zapobieganie (lub jak najdłuższe przesuwanie w czasie, kiedy jest to nieuniknione) wytworzeniu się kompensacyjnych, niewłaściwej jakości ruchów, które prowadzą do powikłań ortopedycznych

 

– ułatwienie jak najpełniejszego uczestnictwa w środowisku i grupie rówieśniczej mimo indywidualnego postępowania terapeutycznego.

 

W podejściu NDT Bobath uwzględnia się, że plastyczność mózgu, mimo że najintensywniejsza we wczesnym okresie jego rozwoju, występuje w ciągu całego życia.
Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka, a nie porusza wybranymi kończynami. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych i ruchowych, a dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie wywoływała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu.

Każdy ruch jest odpowiednio przygotowywany i połączony z przemieszczaniem ciężaru ciała i środka ciężkości. Rodzaj, tempo i rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie. Podczas ćwiczeń dziecko nie powinno płakać, gdyż płacz zmniejsza skuteczność działań terapeutycznych oraz powinno mieć zapewnione pełne poczucie bezpieczeństwa, co warunkuje osiągnięcie współpracy i akceptacji z prowadzącym ćwiczenia.

Mimo, że zajęcia prowadzi się najczęściej indywidualnie, ich celem jest zawsze przygotowanie dziecka do uczestniczenia w normalnym życiu rodzinnym i społecznym. To indywidualne podejście daje możliwość uwzględnienia potrzeb psychologicznych dziecka, stopnia jego sprawności, występujących zaburzeń, warunków rodzinnych i środowiskowych.

Jak już było wspomniane, usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączone w ich biologiczny rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów ćwiczonych przez fizjoterapeutę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich dziecka kontynuują ćwiczenia w warunkach domowych. Za szkolenie rodziców odpowiedzialny jest lekarz prowadzący i fizjoterapeuta.

 

 

Więcej o rehabilitacji niemowląt

 

Źródło:

"Metoda NDT-Bobath. Poradnik dla rodziców" Maria Borkowska, Zofia Szwiling, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012

Materiały na stronie Polskiego Stowarzyszenia NDT-Bobath: http://www.ndt-bobath.pl/